ระบบระบายความร้อนของรถยนต์ประกอบด้วย ปั๊มน้ำ (Water pump) วาล์วน้ำ (Thermostat) ท่อยางหม้อน้ำ (Radiator hoses), หม้อน้ำ (Radiator) พัดลมระบายความร้อน (Fan) ทำงานร่วมกันนับตั้งแต่เริ่มสตาร์ตเครื่องยนต์ ตัวปั๊มน้ำก็จะทำงานโดยได้รับแรงหมุนจากสายพาน ซึ่งต่อมาจากการหมุนพูเล่ย์ ของแกนเพลาข้อเหวี่ยง การที่ปั๊มน้ำทำงาน เป็นผลทำให้มีน้ำไหลเวียนอยู่ในโพรงผนังของเสื้อสูบ และบริเวณที่มีความร้อน

เมื่อติดเครื่องยนต์ น้ำหล่อเย็นยังคงไหลเวียนอยู่ในโพรงผนังรอบเครื่องยนต์ เนื่องจากวาล์วน้ำยังไม่ทำงาน (วาล์วน้ำจะทำงานด้วยการเปิดวาล์วก็ต่อเมื่ออุณหภูมิสูงถึงจุดที่เหมาะสม เมื่อเครื่องยนต์เริ่มร้อนขึ้นเรื่อยๆขณะขับขี่ อุณหภูมิของน้ำที่ไหลเวียนอยู่รอบเสื้อสูบก็เพิ่มขึ้น จนถึงจุดที่ทำให้วาล์วน้ำทำงาน เมื่อวาล์วน้ำได้รับความร้อนถึงจุดหนึ่งก็จะเปิดให้น้ำที่หมุนเวียนอยู่รอบเสื้อสูบ ถ่ายเทออกไปนอกเครื่องยนต์ผ่านไปตามท่อยางหม้อน้ำ เพื่อไปเข้าสู่ทางเข้าหม้อน้ำด้านบน น้ำที่มีอุณหภูมิสูงก็จะไหลจากด้านบนลงล่าง ผ่านครีบระบายความร้อนหม้อน้ำ (หรือที่เรียกกันว่ารังผึ้ง) ขณะเดียวกัน พัดลมระบายความร้อนที่ทำงานเพื่อดูดอากาศที่อยู่ด้านหน้าหม้อน้ำ ผ่านครีบระบายความร้อนหม้อน้ำ ออกมาทางด้านหลัง น้ำร้อนที่ไหลจากด้านบนลงมาผ่านลมเย็นจะมีอุณหภูมิลดลง ที่ด้านล่างหม้อน้ำ มีท่อยางหม้อน้ำ ต่อไปสู่ทางเข้าผนังเสื้อสูบอีกที ทำให้น้ำที่มีอยู่ในระบบ ไหลเวียนไปมาระหว่างโพรงผนังห้องเครื่อง กับหม้อน้ำได้อย่างต่อเนื่อง ขณะที่วาล์วน้ำยังคงอยู่ในตำแหน่งเปิด

     ในส่วนของหม้อน้ำและฝาปิดหม้อน้ำ (Radiator cap) ถังน้ำสำรอง (Coolant Reserve tank) ขณะที่เครื่องยนต์ มีอุณหภูมิสูงเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ น้ำจะเกิดการขยายตัว เพื่อดันตัวเองออกจากหม้อน้ำ ฝาหม้อน้ำ จะช่วยต้านแรงดันนี้ไว้ระดับหนึ่ง เมื่อน้ำมีอุณหภูมิสูงขึ้นและเกิดแรงดัน แรงดันของไอน้ำขณะที่เครื่องยนต์ทำงานบริเวณฝาหม้อน้ำจะดันสปริงวาล์วฝาหม้อน้ำให้เปิดออก แล้วน้ำก็จะไหลออกไปทางท่อน้ำล้น ที่อยู่บริเวณปากฝาหม้อน้ำ

ซึ่งจะมีสายต่อจากรูนี้ไปที่ถังน้ำสำรอง ในทางกลับกัน ขณะที่อุณหภูมิน้ำลดลง ความดันในระบบระบายความร้อนเริ่มต่ำลง น้ำที่อยู่ในถังน้ำสำรอง ก็จะถูกดูดกลับเข้าไปสู่หม้อน้ำเหมือนเดิม หมุนเวียนเป็นวงจรของระบบระบายความร้อนที่ดูเหมือนไม่มีอะไร เมื่อระบบระบายความร้อนทำงานผิดพลาดหรือมีชิ้นส่วนชำรุดเสียหายจากการใช้งาน จะทำให้อุณหภูมิของเครื่องยนต์ร้อนจัดจนถึงขั้นหยุดทำงาน

ทุกครั้งที่ตรวจสอบระบบหล่อเย็นหรือระบบระบายความร้อน ต้องทำก่อนการติดเครื่องยนต์ หรือทำขณะที่เครื่องยนต์ยังคงเย็นอยู่เท่านั้น ห้ามเปิดฝาหม้อน้ำหรือเอามือไปจับท่อยางในขณะที่เครื่องยนต์ร้อนจัดอย่างเด็ดขาด เดี๋ยวจะหาว่าไม่เตือน

1.ตรวจระดับน้ำในถังพักน้ำทุกครั้งก่อนสตาร์ตเครื่องยนต์

รถที่ไม่มีถังพักน้ำก็เปิดฝาหม้อน้ำตอนเช้าๆ ก่อนสตาร์ตเครื่องเพื่อดูว่ามีน้ำอยู่ในระดับปกติของหม้อน้ำหรือไม่ หากใช้รถบ่อยครั้งก็ควรตรวจสอบเป็นประจำ ปกติระดับน้ำในถังพักควรอยู่ตรงคอหม้อน้ำพอดี หรืออยู่ระหว่างกึ่งกลางขีด MAX และ MIN สำหรับรถที่มีหม้อพักน้ำ ถ้าเห็นว่าน้ำพร่องลงไปก็เติมน้ำเพิ่ม แต่ถ้าหากน้ำลดลงมาก ก็ขอให้สันนิษฐานก่อนว่าอาจรั่ว สมควรที่จะต้องนำตัวแสบของคุณเข้าศูนย์บริการทันทีเพื่อให้ช่างตรวจเช็ก

2.เติมแต่น้ำสะอาดลงไปในหม้อน้ำเท่านั้น

เพื่อป้องกันไม่ให้หม้อน้ำหรือทางเดินของหลอดรังผึ้งหม้อน้ำเกิดการอุดตัน ถ้าเป็นไปได้ น้ำที่ใช้ดื่มหรือน้ำประปา ตรวจดูรอยรั่วตามที่จุดต่างๆ อย่างเช่น ท่อยางหม้อน้ำ ครีบรังผึ้ง ปั๊มน้ำ ฯลฯ หากพบรอยรั่วซึม ควรทำการซ่อม หรือเข้าศูนย์บริการฯ ครีบรังผึ้งของหม้อน้ำไม่ควรมีอะไรไปกระแทกจนพับงอทำให้ปิดช่องทางผ่านของลม ไม่ควรให้แผงรังผึ้งของหม้อน้ำเลอะดินโคลนคราบน้ำมัน เนื่องจากจะทำให้ระบายความร้อนได้ไม่ดี แวะร้านยางพอเติมลมเสร็จอาจขอให้เอาลมเป่ารังผึ้งหม้อน้ำ เพื่อทำความสะอาดขจัดฝุ่นผงที่อุดตัน

ทำให้ระบบระบายความร้อนของลูกชายกลับมาทำงานเต็มประสิทธิภาพอีกครั้ง ในกรณีที่เครื่องยนต์เกิดความร้อนสูงจากระบบระบายความร้อนที่ไม่สมบูรณ์นั้นจะทำให้ชุดวาล์วน้ำตาย วาล์วไม่ยอมเปิดให้น้ำไหลผ่านไปด้านนอกเพื่อระบายความร้อนเครื่องยนต์ เมื่อเครื่องยนต์มีอาการไข้ตัวร้อน ให้ตรวจเช็กหรือเปลี่ยนชุดวาล์วน้ำไปพร้อมกัน

การดูแลรักษาชุดวาล์วน้ำควรทำการเปลี่ยนปีละ 1 ครั้ง เพื่อป้องกันปัญหาของอาการวาล์วน้ำตาย สำหรับปั๊มน้ำที่ทำหน้าที่ปั๊มน้ำเย็นที่ได้รับการระบายความร้อนจากหม้อน้ำเข้าสู่เครื่องยนต์ และผลักดันไล่น้ำหล่อเย็นที่มีค่าความร้อนสูงกลับเข้าไปสู่หม้อเพื่อทำการระบายความร้อนด้วยหม้อน้ำอีกครั้ง การชำรุดเสียหายของชุดปั๊มน้ำมักจะเกิดจากอายุการใช้งานที่ยาวนาน ส่วนใหญ่เกิดกับรถเก่าพวกเจ้าคุณปู่ ทำให้ชุดซีลต่างๆ เกิดการชำรุดสึกกร่อน ตามมาด้วยอาการรั่วซึมของปั๊มน้ำ

หากพบว่าปั๊มน้ำเก่ามากก็เปลี่ยนใหม่เพื่อการทำงานที่เต็มประสิทธิภาพของเครื่องยนต์ อาการก่อนการลาจากของปั๊มน้ำจะเกิดเสียงที่มาจากการหมุน สังเกตดีๆ เมื่อพบว่าปั๊มน้ำเริ่มหอนก็จัดการถอดทิ้งเปลี่ยนของใหม่กันได้เลย ดีกว่าไปพังกลางทางแบบผม

3.พัดลมไฟฟ้า ต้องคอยตรวจเช็กว่าพัดลมหมุนด้วยความเร็วเท่าเดิมหรือไม่

เพราะถ้าพัดลมหมุนด้วยรอบที่ช้าลง การระบายความร้อนให้หม้อน้ำรถยนต์ก็จะร้อนขึ้นเรื่อยๆ เนื่องจากแรงลมในการถ่ายเทความร้อนไม่มากพอ หัดเปิดคู่มือประจำรถลองหาตำแหน่งของฟิวส์พัดลมไฟฟ้าด้วยตัวของคุณเอง เสร็จแล้วทำการซื้อฟิวส์สำรองติดรถเอาไว้ หรือขอซื้อจากร้านอะไหล่-ศูนย์บริการก็ได้ เมื่อพัดลมไม่ทำงานให้โทษฟิวส์หรือรีเลย์เอาไว้ก่อนว่าขาด เปิดกล่องฟิวส์หาตำแหน่งของฟิวส์พัดลมแล้วเปลี่ยนฟิวส์ใหม่ ไม่ต้องไปวุ่นกับช่างให้มากเรื่อง แค่หัดดูคู่มือประจำรถ ลองเปิดกล่องฟิวส์ดูตำแหน่งต่างๆ และตำแหน่งของฟิวส์พัดลมไฟฟ้าในกล่องก็ทำให้ไปต่อได้ ไม่ต้องพึ่งพาบริการรถยกสไลด์ออนซึ่งแพงแสบกระเป๋าไม่เบาอยู่เหมือนกัน ไม่ควรติดเครื่องยนต์ในขณะที่เปิดฝาหม้อน้ำทิ้งไว้ จะทำให้เกิดตะกรันในหม้อน้ำและภายในเครื่องยนต์

เนื่องจากน้ำในรังผึ้งหม้อน้ำระเหยออกมา เมื่อเกิดตะกรันในหม้อน้ำ หรือบริเวณท่อทางเดินน้ำในเครื่องยนต์มากๆ จะเป็นผลให้เครื่องยนต์ร้อนจัดเพราะการระบายความร้อนไม่ดีพอ ใช้น้ำยาหม้อน้ำผสมกับน้ำธรรมดาในอัตราส่วนครึ่งต่อครึ่ง 50/50 เพื่อลดการเกิดสนิมหรือตะกรันในหม้อน้ำ น้ำยาหล่อเย็นที่ใช้เติมควบคู่กับน้ำในหม้อน้ำควรเปลี่ยนใหม่ทุกๆ ปี หากไม่มีการรั่วซึมของระบบ

4.เอานิ้วมือบีบท่อยางเข้าหม้อน้ำซึ่งมีทั้งท่อยางตัวบนและตัวล่าง

หากพบว่าเริ่มแตกกรอบก็ควรเปลี่ยนท่อยางใหม่ทันที พร้อมกับเปลี่ยนสายรัดท่อยางไปด้วยเลย สายรัดโลหะใช้งานมานานอาจเกิดการเสื่อมสภาพรัดไม่อยู่จนแรงดันในระบบดันน้ำออกมาราวกับหัวรถจักรไอน้ำ สายพานปั๊มน้ำที่คล้องไปมาด้านข้างของเครื่องยนต์หากเป็นรถขับหน้าเครื่องวางขวางหรืออยู่ด้านหน้าหากเป็นรถขับหลังวางเครื่องตามยาว หรือเครื่องยนต์แบบ V ตรวจดูสายพานด้วยตา

เมื่อพบว่าสายพานเริ่มแตกลายงาก็วิ่งไปหาช่างให้เปลี่ยนเส้นใหม่ได้เลย ทนใช้ไปเกิดขาดขึ้นมากลางทางมันจะทำให้ปั๊มน้ำหยุดทำงาน เครื่องยนต์จะพานร้อนรุ่มกลุ้มอุรา เครื่องร้อนโลกร้อนจอดไม่ต้องแจวต่อ ปรับตั้งสายพานให้ตึงอยู่เสมอ แต่มันเป็นงานของช่างที่คุณควรตรวจสอบด้วยตัวเองเพื่อความแน่ใจ สายพานที่มีความตึงพอเหมาะทำให้การส่งถ่ายกำลังเครื่องยนต์ไปยังชุดปั๊มน้ำทำงานได้ดียิ่งขึ้นนะครับ

5.ความที่เป็นมือใหม่ ใครจะนึกว่าแบตเตอรี่ก็มีเอี่ยวกับระบบระบายความร้อน

กำลังไฟที่ดีของแบตเตอรี่จะทำให้พัดลมไฟฟ้าทำงานเต็มประสิทธิภาพ แบตฯ ที่กักเก็บไฟไม่อยู่หรือแบตฯ เริ่มเก่าแก่เกินแกง อาการเสื่อมสภาพเก็บไฟไม่อยู่ชาร์จไฟไม่เข้าทำให้พัดลมทำงานไม่เต็มที่เต็มทาง ไม่พอที่จะระบายถ่ายเทความร้อนของอุณหภูมิน้ำในหม้อน้ำที่หมุนเวียนอยู่ ซึ่งจะส่งผลให้อุณหภูมิของเครื่องยนต์สูงเรื่อยๆ เกินกว่าค่ามาตรฐานของการทำงาน แบตเตอรี่ที่สดใหม่ นอกจากจะช่วยเพิ่มความมั่นใจในการสตาร์ตเครื่องยนต์แล้ว ยังมีส่วนช่วยให้ระบบระบายความร้อนทำงานได้อย่างปกติอีกด้วย อย่าให้ขั้วแบตฯ มีคราบตะกรันสีขาวเกาะติด หากพบว่าเกิดคราบผงขาวๆ เกาะพอกอยู่ที่ขั้วแบตฯ ใช้น้ำร้อนๆ ราดลงไปพร้อมกับทำความสะอาดขั้วแบตเตอรี่ด้วยกระดาษทรายเบอร์ละเอียดหน่อย เปิดฝาดูน้ำกลั่นด้วยว่าแห้งหรือเปล่า พบว่าแห้งหรือพร่องลงไปก็หาน้ำกลั่นที่ใช้เติมแบตเตอรี่มาจัดการเติมซะแล้วปิดฝาให้แน่นก็สิ้นเรื่อง ขอให้มีความสุขกับวันหยุดซึ่งเป็นวันไหว้ในเทศกาลตรุษจีนครับ.

ขอบคุณ website : ไทยรัฐออนไลน์

https://www.thairath.co.th/news/auto/573746